QUÁ KÍCH BUỒNG TRỨNG: HIẾM GẶP NHƯNG TÁC HẠI KHÔN LƯỜNG

Quá kích buồng trứng là thuật ngữ khá lạ lẫm với nhiều chị em. Tuy nhiên, những chị em đang có ý định thụ tinh trong ống nghiệm hoặc áp dụng biện pháp kích thích rụng trứng cần biết và quan tâm đến tình trạng này. 

》 Ngày nay, khó có thai hoặc vô sinh đang là nỗi lo của nhiều chị em. Vì vậy, các biện pháp can thiệp hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm, tiêm hormone kích thích rụng trứng được nhiều phụ nữ tìm đến. Mặc dù vậy, những biện pháp này vẫn tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh, điển hình là hội chứng quá kích buồng trứng.

 

Quá kích buồng trứng là gì?

》 Hội chứng quá kích buồng trứng là bệnh tác động đến phụ nữ tiêm thuốc hormone với mục đích kích thích sự phát triển của trứng trong buồng trứng. Đa số trường hợp xảy ra ở phụ nữ áp dụng thụ tinh trong ống nghiệm, trong tử cung hoặc kích thích buồng trứng. 

》 Cứ 100 phụ nữ áp dụng biện pháp này thì có 33 người bị ảnh hưởng. Mặc dù vậy, tỷ lệ phụ nữ bị quá kích buồng trứng với mức độ trung bình đến nặng chỉ chiếm khoảng hơn 1%. Hầu hết các trường hợp khác đều tự biến mất trong vòng 7-10 ngày. 

Quá kích buồng trứng có thể đe dọa sức khỏe, thậm chí tính mạng của chị em.
 

》 Khi thuốc hormone trong cơ thể bị dư thừa, chị em có thể phải đối mặt với nguy cơ quá kích buồng trứng. Buồng trứng bị sưng đau. 

》 Trong trường hợp chị em áp dụng điều trị vô sinh bằng thuốc thì hiếm khi xảy ra hiện tượng quá kích buồng trứng. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp hội chứng này xảy ra tự nhiên, không phải do ảnh hưởng của các phương pháp điều trị vô sinh. 

 

Nguyên nhân gây quá kích buồng trứng

》 Nguyên nhân chính xác gây ra hội chứng quá kích buồng trứng chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, việc bổ sung một lượng human chorionic gonadotropin (HCG) vào cơ thể - hormone thường được sản xuất trong khi mang thai có thể là một lí do. Các mạch máu của buồng trứng có thể phản ứng bất thường với HCG. Chúng rò rỉ chất lòng làm thay đổi kich tước buồng trứng. Buồng trứng phình to ra.  

》 Hội chứng quá kích buồng trứng thường xảy ra trong vòng một tuần sau khi phụ nữ được tiêm HCG. Mức độ mắc bệnh có thể nghiệm trọng hơn nếu bạn có thai trong thời kỳ điều trị buồng trứng quá kích. Vì khi đó, cơ thể bạn bắt đầu sản xuất HCG riêng của mình để đáp ứng với việc mang thai.

 

》 Khả năng bị quá kích buồng trứng ở những người dùng thuốc tiêm kích thích thụ thai thường cao hơn người điều trị bằng clomiphene.

 

》 Ngoài ra, các nhà khoa học cũng chỉ ra một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc quá kích buồng trứng như:

 

⦿    Mắc hội chứng buồng trứng đa nang
⦿    Số lượng nang trứng lớn
⦿    Quá nhẹ cân
⦿    Nồng độ estradiol (estrogen) cao hoặc tăng đột biến trước khi tiêm liều kích tố HCG.

 

》 Đôi khi, quá kích buồng trứng là một dạng biến chứng xuất hiện trong quá trình hỗ trợ sinh sản. Trong số phụ nữ độ tuổi sinh nở, thống kê cho thấy có đến 8-10% trường hợp bị vô sinh, hiếm muộn. Tỷ lệ này đang ngày càng tăng, dẫn đến nhu cầu thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản để mang thai ngày càng tăng lên. Mỗi năm, có hàng ngàn chu kỳ IVF, IUI được thực hiện tại các cơ sở y tế trên cả nước. 

Quá kích buồng trứng đôi khi là biến chứng của biện pháp tiêm thuốc kích thích buồng trứng.
 

》Đa số các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản này đều đảm bảo an toàn. Tuy vậy, điều đó không có nghĩa là không có nguy cơ biến chứng xảy ra. Khi chọn dùng thuốc kích thích buồng trứng, các cặp đôi hiếm muộn cần phải chuẩn bị tâm lý cho những biến chứng như quá kích buồng trứng, dị ứng thuốc tại chỗ tiêm, hủy chu kỳ do buồng trứng đáp ứng kém. 

》 Trong các biên chứng trên, quá kích buồng trứng một dạng biến chứng thường gặp nhất. Nó được hiểu là tình trạng buồng trứng đáp ứng quá mức với thuốc kích trứng. Biểu hiện được xác định là hai buồng trứng phát triển to, có nhiều nang noãn, hoạt động nội tiết bị thay đổi gây ra tình trạng rối loạn về huyết động, hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu, nội tiết… 

》 Khoảng 20% trường hợp làm IVF và 1% làm IUI có nguy cơ gặp biến chứng quá kích buồng trứng. Tuy nhiên, tỷ lệ này này đang có dấu hiệu sụt giảm nhờ sự ra đời của phác đồ kích thích buồng trứng mới.

 

Biểu hiện của quá kích buồng trứng

》 Các triệu chứng của quá kích buồng trứng phổ biến có thể kể đến là:
 

⦿    Đầy hơi
⦿    Đau bụng nhẹ
⦿    Tăng cân

 

》 Bên cạnh đó còn có các dấu hiệu quá khích buồng trứng nghiêm trọng hiếm gặp khác như:
 

⦿    Tăng cân nhanh không kiểm soảt
⦿    Sưng bụng, đau nặng ở bụng
⦿    Ít đi tiểu
⦿    Thỉnh thoảng khó thở
⦿    Buồn nôn, nôn, tiêu chảy

 

》 Phụ nữ cần theo dõi kỹ những thay đổi bất thường của cơ thể để phát hiện triệu chứng quá kích buồng trứng ngay khi chúng mới chớm. Dấu hiệu ban đầu thường thấy là cảm giác căng tức ở vùng bụng, đầy bụng, buồn nôn, nôn mửa, khó thở kèm tiêu chảy. 

Quá kích buồng trứng mức độ nặng có thể đi kèm loạt triệu chứng nghiêm trọng.

 

》 Khi tiến hành khám lâm sàng, có thể phát hiệu các dấu hiệu như tăng cân nhanh, buồng trứng to và nhiều nang, thiểu niệu hay vô niệu, cô đặc máu (Hct 45 - 55%), báng bụng, tràn dịch màng tim, tràn dịch màng phổi, rối loạn nước điện giải (tăng Kali, giảm Natri)… 

》 Các triệu chứng có thể diễn ra liên tục, rầm rộ nhưng cũng có thể tự hồi phục trong khoảng thời gian từ 10 - 14 ngày hoặc, có thể trở nặng trong trường hợp  bệnh nhân mang thai do nồng độ hCG trong máu tăng nhanh.

 

》 Để nói rõ hơn thì cần phân chia triệu chứng quá kích buồng trứng theo mức độ. Nếu quá kích buồng trứng nặng, bệnh nhân có thể gặp tình trạng ít tiểu, vô niệu (tức là không có nước tiểu trong bàng quang), liên tục nôn ói, khó thở, dịch ổ bụng nhiều, buồng trứng căng to, dịch tràn màng phổi, màng tim. 

 

》 Ở trường hợp với mức độ năng hơn, người bệnh có thể bị rối loạn đông máu, thuyên tắc mạch do huyết khối, suy hô hấp cấp và suy giảm chức năng gan. 

 

》 Ngay khi phát hiện ra các triệu chứng bất thường trên, bạn nên tìm đến cơ sở y tế uy tín để tham khảo tư vấn của bác sĩ. 

 

Điều trị quá kích buồng trứng bằng cách nào?

》 Trước khi tiến hành xử trí quá kích buồng trứng, các bác sĩ sẽ thực hiện các biện pháp chẩn đoán. Nếu bệnh nhân đi khám trong khi quá kích buồng trứng đã ở mức độ nghiêm trọng, bác sĩ sẽ phải theo dõi các triệu chứng một cách cẩn thận. Trong trường hợp đặc biệt, chị em có thể phải nhập viện.

》 Việc cần làm là phải đo cân nặng và kích thước vòng bụng. Các xét nghiệm có thể áp dụng là:

⦿    Siêu âm phần bụng hoặc âm đạo
⦿    Chụp X-quang phần ngực
⦿    Xét nghiệm công thức máu toàn phần
⦿    Xét nghiệm điện giải
⦿    Kiểm tra chức năng gan
⦿    Đo lượng nước tiểu

》 Phương pháp xử trí quá kích buồng trứng phải phù hợp với mức độ mắc bệnh của chị em. Quá kích buồng trứng nhẹ thường tự hết. 
 

Bác sĩ sẽ bám sát mức độ mắc bệnh của chị em để đưa ra biện pháp chữa trị phù hợp. 

》 Với trường hợp quá kích buồng trứng trung bình, bác sĩ có thể chỉ định áp dụng kết hợp các biện pháp sau:

 

⦿    Dùng thuốc giảm đau, chống buồn nôn theo toa được chỉ định.
⦿    Khám, siêu âm định kỳ
⦿    Kiểm tra trọng lượng và số đo vòng eo để phát hiện kịp thời những thay đổi bất thường
⦿    Kiểm tra lượng nước tiểu mỗi ngày
⦿    Tiến hành xét nghiệm máu để xác định tình trạng mất nước, mất cân bằng điện giải…
⦿    Bổ sung chất lỏng đầy đủ
⦿    Dùng cây kim mỏng chọc vào màng khoang bụng để loại bỏ chất lỏng dư thừa
⦿    Mang tất hỗ trợ ngăn ngừa cục máu đông

 

》 Đối với trường hợp bị hội chứng quá kích buồng trứng nặng thì người bệnh cần nhập viện để theo dõi thường xuyên cũng như tích cực truyền dịch. Thuốc cabergoline có thể được dùng để giảm bớt các triệu chứng quá kích buồng trứng. Cũng có khi bác sĩ sẽ kê toa một loại thuốc khác – gonadotropin – một chất đối kháng hormone giúp giảm hoạt động của buồng trứng.

》 Nếu gặp biến chứng nghiêm trọng, người bệnh có thể phải điều trị bổ sung bằng phẫu thuật một u nang buồng trứng vỡ… Ngoài ra, bác sĩ có thể cho bệnh nhân dùng chống đông máu để giảm nguy cơ hình thành cục máu đông ở chân.

》 Có một số trường hợp phụ nữ bị quá kích buồng trứng sẽ tự khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp bệnh biến chuyển nặng, thậm chí dẫn đến tử vong nếu không được can thiệt kịp thời và đúng mức. 

 

》 Quá kích buồng trứng là hội chứng tuy hiếm gặp nhưng nó có thể gây tác hại khôn lường. Vì vậy, chị em cần chú ý quan sát các biểu hiện bất thường của cơ thể để khám và ngăn ngừa, xử trí quá kích buồng trứng kịp thời. 

 

Chế độ sinh hoạt cho người bị quá kích buồng trứng

 

》 Chị em có thể phòng tránh và nâng cao hiệu quả điều trị quá kích buồng trứng bằng cách xây dựng một lối sống lành mạnh gồm các lưu ý như sau:

 

⦿    Ăn uống đủ chất, đủ bữa, đúng giờ, tăng cường chất xơ và vitamin, uống đủ 2 lít nước mỗi ngày. 
⦿    Hạn chế quan hệ tình dục vì việc này có thể gây đau đớn và làm vỡ u nang trong buồng trứng. 
⦿    Tập thể dục nhẹ nhàng, không nên tập các bài tập quá nặng, mất sức.
⦿    Hạn chế làm việc nặng gây mệt mỏi. 
⦿    Tự theo dõi trọng lượng cơ thể và đo vòng bụng mỗi ngày, báo cáo biến đổi bất thường với bác sĩ.
⦿    Liên hệ bác sĩ ngay khi các dấu hiệu và triệu chứng của trở nặng. 

 

Trên đây là những thông tin cần thiết về quá kích buồng trứng. Hy vọng những thông tin trên đây sẽ giúp bạn đọc có cái nhìn cụ thể về quá kích buồng trứng mà các chị em đang gặp phải, cũng như nắm được nguyên nhân bệnh để có phương án giải quyết sao cho đúng. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào cần được giải đáp từ đội ngũ tư vấn Khỏe 247, nhanh tay truy cập Tin sức khỏe hoặc gọi về tổng đài tư vấn của chúng tôi HOTLINE: 024.85.86.86.85 để được giải đáp mọi thắc mắc nhé.