LỢI HẠI KHI DÙNG KHÁNG SINH ĐIỀU TRỊ VIÊM ĐẠI TRÀNG

Thuốc kháng sinh là một loại thuốc phổ biến được sử dụng trong điều trị viêm đại tràng do nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, hiện nay đang có tình trạng sử dụng kháng sinh bừa bãi dẫn đến nhiều hậu quả đi kèm.

 

Kháng sinh điều trị viêm đại tràng

 

Thuốc kháng sinh là gì? Thuốc kháng sinh có tác dụng gì?

》 Thuốc kháng sinh là thuốc theo toa giúp điều trị viêm, nhiễm trùng do vi khuẩn. Chúng còn được gọi là thuốc kháng khuẩn. Kháng sinh hoạt động bằng cách tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng, hoặc bằng cách ngăn chặn vi khuẩn phát triển và nhân lên của chúng. Cụ thể như:

⦿ Tấn công hoặc phủ vi khuẩn xung quanh
⦿ Can thiệp vào sự sinh sản của vi khuẩn
⦿ Ngăn chặn sản xuất protein ở vi khuẩn

》 Loại kháng sinh hiện đại đầu tiên được sử dụng vào năm 1936. Trước khi dùng kháng sinh, 30 % tất cả các trường hợp tử vong là do nhiễm vi khuẩn. Nhờ kháng sinh, tỉ lệ tử vong do nhiễm trùng đã giảm đi rất nhiều. 

》Thuốc kháng sinh chỉ có tác dụng điều trị nhiễm khuẩn. Chúng không có tác dụng đối với các bệnh viêm nhiễm do virus, kí sinh trùng, nấm gây ra. 

 

Một số thuốc kháng sinh thường dùng để điều trị viêm đại tràng do nhiễm khuẩn

》 Đây đều là những thuốc kháng sinh đường ruột, đặc trị các bệnh viêm ruột do vi khuẩn gây ra.

 

Có thể kể tới các loại thuốc như:

⦿ Metronidazol 250mg
⦿ Biseptol 480mg
⦿ Ciprofloxacin 500mg

》 Lưu ý rằng: Hầu hết các loại kháng sinh nên được dùng trong 7 đến 14 ngày. Tuy nhiên, bác sĩ có thể rút ngắn thời gian hơn khi bệnh đã được trị khỏi hoàn toàn.  Mặc dù bạn có thể cảm thấy các triệu chứng đã ổn hơn sau một vài ngày điều trị, nhưng tốt nhất nên hoàn thành đơn kháng sinh để giải quyết hoàn toàn tình trạng nhiễm trùng. Điều này cũng có thể giúp ngăn ngừa hiện tượng kháng kháng sinh ( hay còn gọi là vi khuẩn nhờn thuốc ). 

》 Ngoài kháng sinh chống viêm đại tràng, bác sĩ thường kê kèm theo các loại thuốc khác giúp giảm triệu chứng của bệnh như thuốc giảm đau, thuốc cầm tiêu chảy, chống táo bón,… Người bệnh cần phải lưu ý những tác dụng phụ của kháng sinh và những thuốc dùng kèm để có thể phát hiện và xử trí kịp thời.
 

Thường sử dụng kết hợp nhiều thuốc để điều trị viêm đại tràng

 

Tác dụng bất lợi khi sử dụng kháng sinh điều trị viêm đại tràng

》 Mặc dù kháng sinh có thể tiêu diệt nhanh các vi khuẩn có hại ở đại tràng, nhưng chúng cũng có thể gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh.

 

1. Đau dạ dày

》 Nhiều loại kháng sinh gây khó chịu cho dạ dày đặc biệt là những cơn đau dạ dày hoặc tác dụng phụ đường tiêu hóa khác. Chúng có thể bao gồm các triệu chứng như:

⦿ Buồn nôn

⦿  Ợ hơi
⦿ Nôn
⦿ Chuột rút
⦿ Tiêu chảy

》 Các thuốc kháng sinh nhóm macrolide, cephalosporin, penicillin và fluoroquinolones có thể gây khó chịu cho dạ dày hơn các loại kháng sinh khác.

Phải làm gì khi có các triệu chứng trên?

》 Hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn xem có nên dùng kháng sinh với thức ăn. Ăn có thể giúp giảm tác dụng phụ dạ dày từ một số loại kháng sinh như amoxicillin và doxycycline. Tuy nhiên, phương pháp này sẽ không hiệu quả đối với tất cả các loại kháng sinh. Một số loại kháng sinh, chẳng hạn như tetracycline, phải uống khi bụng đói.

》 Tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo bạn biết bạn nên dùng thuốc như thế nào và nếu có những cách khác bạn có thể làm giảm tác dụng phụ của dạ dày.

Khi nào cần gọi bác sĩ?

》 Tiêu chảy nhẹ thường hết sau khi bạn ngừng dùng thuốc. Tuy nhiên, nếu tiêu chảy nghiêm trọng, nó có thể gây ra:

⦿    Đau bụng và chuột rút
⦿    Sốt
⦿    Buồn nôn
⦿    Chất nhầy hoặc máu trong phân của bạn

》 Những triệu chứng này có thể được gây ra bởi sự phát triển quá mức của vi khuẩn có hại trong ruột của bạn. Trong những trường hợp này, hãy gọi bác sĩ của bạn ngay lập tức.
 

Sử dụng kháng sinh dài ngày cơ thể gây đau dạ dày

 

2.    Tăng sinh quá mức vi khuẩn Clostridium difficile

》 Đây là một trong những tác dụng phụ phổ biến khi dùng kháng sinh. Một số loại kháng sinh tiêu diệt hết lợi khuẩn đường ruột nhưng lại không thể diệt được C.difficile khiến chúng tăng sinh nhanh chóng và tiết ra chất độc gây viêm ở đại tràng. Tình trạng này còn gọi là viêm đại tràng giả mạc

➠➠➠ XEM THÊM: Clostridium difficile – Nguyên nhân gây viêm đại tràng giả mạc

 

3. Sốt

》 Sốt là một tác dụng phụ phổ biến của nhiều loại thuốc, bao gồm cả thuốc kháng sinh. Sốt có thể xảy ra do phản ứng dị ứng với thuốc hoặc do tác dụng phụ. Sốt có thể xảy ra với bất kỳ loại kháng sinh nào, nhưng chúng phổ biến hơn với những loại kháng sinh sau đây:

⦿ Beta-lactam
⦿ Ephalexin
⦿ Minocycline
⦿ Sulfonamid

》 Nếu bạn bị sốt trong khi dùng thuốc kháng sinh, nó có thể sẽ tự khỏi. Nhưng, nếu cơn sốt của bạn không hết sau 24 đến 48 giờ, hãy hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ về việc sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như acetaminophen (Tylenol) hoặc ibuprofen (Motrin) để giúp hạ sốt.

Khi nào cần gọi bác sĩ ?

》 Nếu bạn bị sốt lớn hơn 40 ° C  phát ban da hoặc khó thở, hãy đến trung tâm y tế ngay lập tức.

 

4. Nhiễm nấm âm đạo

》 Thuốc kháng sinh làm giảm lượng vi khuẩn có ích lactobacillus trong âm đạo. Loại vi khuẩn tốt này có thể giúp loại bỏ một loại nấm tự nhiên có tên là Candida . Các triệu chứng bao gồm :

⦿    Ngứa âm đạo
⦿    Nóng rát khi đi tiểu hoặc quan hệ tình dục
⦿    Sưng quanh âm đạo
⦿    Đau nhức
⦿    Đau khi quan hệ
⦿    Đỏ
⦿    Phát ban

》 Đối với nhiễm trùng nấm men đơn giản, bác sĩ có thể kê toa kem chống nấm âm đạo, thuốc mỡ, thuốc đạn hoặc thuốc viên uống. Những ví dụ bao gồm: Butoconazole, Clotrimazole, Miconazole, Terconazole, Fluconazole.

》 Đối với nhiễm trùng nấm men nặng hoặc phức tạp, bác sĩ có thể kê đơn điều trị thuốc trong thời gian dài hơn.

》 Nếu nhiễm trùng tái phát, bạn tình của bạn cũng có thể bị nhiễm trùng nấm men. Bạn nên sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục nếu bạn nghi ngờ một trong hai bạn bị nhiễm trùng nấm men.

 

5. Thuốc kháng sinh có thể làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng

 

Thuốc kháng sinh có thể làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng

》 Theo nghiên cứu mới được đăng trên tạp trí Gut: việc sử dụng kháng sinh trong khoảng thời gian dài làm tăng nguy cơ phát triển tiền chất ung thư đại tràng.  Nghiên cứu, một lần nữa, nhấn mạnh vai trò quan trọng của vi khuẩn đường ruột.

》 Những người đã dùng kháng sinh trong 2 tháng hoặc lâu hơn ở độ tuổi 20 - 30 có khả năng được chẩn đoán mắc ung thư cao hơn 36% so với những người không dùng thuốc kháng sinh kéo dài.

》 Các chuyên gia nghiên kết luận rằng: " cần phải hạn chế sử dụng kháng sinh và các nguồn gây viêm có thể giúp thúc đẩy sự hình thành khối u ở đại trực tràng ." 

 

6. Phản ứng dị ứng

》 Phản ứng dị ứng có thể xảy ra với bất kỳ loại thuốc, bao gồm cả thuốc kháng sinh. Một số phản ứng dị ứng có thể nhẹ, nhưng một số khác có thể nghiêm trọng và cần được chăm sóc y tế.

》 Nếu bạn bị dị ứng với một loại kháng sinh nhất định, bạn sẽ có các triệu chứng ngay sau khi dùng thuốc. Những triệu chứng này có thể bao gồm khó thở, nổi mề đay và sưng lưỡi và cổ họng của bạn.

》 Nếu bạn bị nổi mề đay , hãy ngừng dùng thuốc và gọi bác sĩ. Nếu bạn bị sưng hoặc khó thở, hãy ngừng dùng thuốc và đến trung tâm y tế ngay để xử trí kịp thời.

 

7. Phản ứng máu

》 Một số loại kháng sinh có thể gây ra mộ vài thay đổi trong công thức máu của bạn. Ví dụ, giảm bạch cầu là giảm số lượng tế bào bạch cầu. Nó có thể dẫn đến tăng nhiễm trùng. Một thay đổi khác là giảm tiểu cầu , đó là mức độ thấp của tiểu cầu. Điều này có thể gây chảy máu, bầm tím và làm chậm đông máu. Kháng sinh Beta-lactam và sulfamethoxazole gây ra các tác dụng phụ này thường xuyên hơn.

》 Bạn không thể ngăn chặn những phản ứng này. Tuy nhiên, bạn có nguy cơ cao hơn nếu bạn có một hệ thống miễn dịch yếu. Nếu hệ thống miễn dịch của bạn yếu, hãy thảo luận với bác sĩ trước khi dùng thuốc kháng sinh.

Khi nào cần gọi bác sĩ?

》 Gọi cho bác sĩ nếu bạn bị nhiễm trùng mới hoặc xuất hiện đột ngột sau khi uống thuốc kháng sinh. Tìm kiếm cấp cứu gần nhất ngay lập tức nếu bạn:

⦿   Chảy máu nghiêm trọng mà không dừng lại
⦿   Bị chảy máu từ trực tràng của bạn
⦿   Ho lên một chất như bã cà phê

 

Một số cách giúp bạn giảm thiểu nguy cơ gặp tác dụng phụ khi dùng kháng sinh

⦿    Chỉ dùng kháng sinh khi bị nhiễm vi khuẩn: Không sử dụng kháng sinh trong các tình trạng do vi-rút, nấm hay kí sinh trùng. 

⦿    Uống thuốc kháng sinh theo chỉ dẫn của bác sĩ : Sử dụng sai liều lượng, bỏ qua liều hoặc uống lâu hơn hoặc ngắn hơn chỉ dẫn có thể góp phần vào việc vi khuẩn kháng thuốc. 

⦿    Uống thuốc kháng sinh đúng cách:  Sử dụng kháng sinh sai cho nhiễm trùng có thể dẫn đến kháng thuốc.  Ngoài ra, không dùng thuốc kháng sinh còn sót lại từ lần điều trị trước. Hãy liên hệ với bác sĩ để chọn loại kháng sinh phù hợp nhất cho loại nhiễm trùng cụ thể của bạn. 

Ngoài ra, kháng sinh còn có thể gây ra nhiều tác dụng phụ khác nữa. Do vậy, bạn nên tuần thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị của bác sĩ. Đồng thời, không sử dụng kháng sinh khi không có nhiễm khuẩn và không nên tự ý dùng kháng sinh trong điều trị.