HOÀI SƠN

Hoài sơn là vị dược liệu Đông y được chế biến từ rễ củ của cây củ mài. Đây là một vị thuốc bổ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt là cho hệ tiêu hóa như ở bệnh nhân viêm đại tràng.

Hoài sơn là gì?

》 Hoài sơn là vị thuốc được chế biến từ cây củ mài, củ mài còn có nhiều tên gọi khác nhau như củ mài, sơn dược, củ khoai mài, củ lỗ,… Thời xa xưa, củ mài còn được nhân dân ta sử dụng như một nguồn lương thực, thực phẩm giàu dinh dưỡng cho thời kỳ chiến tranh, đói kém.

》 Không chỉ là loại lương thực bổ dưỡng, đây còn là vị thuốc bổ, được sử dụng trong nhiều bài thuốc Đông Y, đặc biệt là các bài thuốc bổ tỳ vị chữa tiêu hóa kém.
 

Củ mài 

》 Hoài sơn có tên khoa học là Dioscorea persimilis, thuộc họ Củ nâu. Cây có mặt ở nhiều nước châu Á như Trung Quốc, Lào, Campucha,… Ở Việt Nam, cây phân bố ở rất nhiều tỉnh thuộc miền núi nước ta từ Lai Châu, Hòa Binh, Hà Giang, Lâm Đồng, Bình Phước,…

》 Đặc điểm cây: Đây là cây dây leo, thân nhẵn màu đỏ nâu, lá hình tim so le nhau, Rễ ăn sâu vào lòng đất và phình to thành củ. 

 
Cây củ mài

Cách chế biến dược liệu Hoài sơn khô

》 Củ là bộ phận được thu hái và chế biến thành thuốc. Thời gian thu hái củ mài cho chất lượng củ tốt nhất là vào mùa đông, thường được bắt đầu thu hoạch từ tháng 10 đến tháng 3 mỗi năm.

》 Củ hoài sơn mang về sửa sạch. Theo kinh nghiệm của các thầy thuốc Đông y, chế biến củ mài thành vị thuốc hoài sơn cần phải trải qua một quá trình chế biến thuốc công phu, cụ thể như sau:

Củ mài đào về, rửa sạch bùn đất. Sau đó, gọt vỏ rồi cho vào lọ sấy diêm sinh trong 2 ngày đêm rồi lấy ra phơi khô là được. Nếu muốn có hoài sơn đẹp hơn để đem đi xuất khẩu, người ra có thể hấp diêm sinh 3 lần.
 

Dược liệu hoài sơn

Thành phần hóa học của hoài sơn

Trong thành phần hoài sơn có chứa một lượng lớn tinh bột 60%, ngoài ra gần đây các nhà khoa học Nhật Bản còn tìm ra hoạt chất mới muxin ; men tiêu hóa mantoza, chất béo 0,45%, protit 6,75%

Củ hoài sơn có tác dụng gì?

》 Theo Đông y, Hoài sơn có vị ngọt, tính bình, quy vào 4 kinh là:  tỳ, vị, phế và thận. Một số tác dụng của hoài sơn được ứng dụng trong các bài thuốc Đông y là:

⦿    Vị thuốc bổ, tăng cường sức khỏe cho người đang bị yếu, suy nhược cơ thể.
⦿   Trị một số bệnh đường ruột như kiết lỵ, tiêu chảy dai dẳng không khỏi, tiêu chảy do viêm đại tràng.

➠ XEM THÊM:  Viêm đại tràng và bài thuốc gia truyền trị viêm đại tràng của người dân tộc Dao

⦿   Sinh tân dịch, cân bằng lại âm dương cho cơ thể
⦿   Trị di tinh, hoạt tinh, mộng tinh
⦿   Trị bệnh bạch đới ( còn gọi là Viêm tử cung )
⦿   Hỗ trợ điều trị đái tháo đường
⦿   Trị thận yếu, hay buồn đi tiểu, hoa mắt, chóng mặt
⦿   Trị chứng ra mồ hôi trộn ở trẻ em và người lớn.
⦿   Bổ phổi, trị ho

 

Những đối tượng thường sử dụng hoài sơn

Hoài sơn thường được sử dụng cho các trường hợp sau:

⦿    Người bị suy nhược cơ thể do hao tổn nguyên khí, suy giảm chức năng hệ tiêu hóa, 
⦿    Người bị suy giảm chức năng thận biểu hiện ra các chứng bệnh như đau lưng, mỏi gối, tiểu đêm, tiểu nhiều lần, chóng mặt,…
⦿    Người bị khí huyết hư hàn, sợ lạnh
⦿    Nam giới bị di tinh, mộng tinh

Một số bài thuốc dân gian chữa bệnh từ hoài sơn

》  Bài thuốc trị các bệnh đường ruột, tiêu hóa kém như bệnh viêm đại tràng, bệnh dạ dày

Nguyên liệu: Hoài sơn 10g, Bạch truật 8g, Trần bì 5g, bạch phục linh 6g
Các nguyên liệu trên cho vào nồi cùng 700ml nước, sắc uống.
Lượng nước sắc chia ra làm 2-3 lần uống trong ngày.

》    Bài thuốc trị di tinh, mộng tinh, thuốc bổ thận

Nguyên liệu: Hoài sơn 10g, Bạch truật 8g, Khiếm thực 10g, Sơn thù du 6g 
Các nguyên liệu trên đem sắc cùng 700ml nước 
Lượng nước sắc chia ra 3 lần uống trong ngày.

》  Bài thuốc bổ phổi, trị ho 

Nguyên liệu: Hoài sơn 10g, củ mạch môn 10g, bách hợp 10g, sa sâm 6g
Các nguyên liệu trên đem sắc, uống hàng ngày

》    Bài thuốc trị tiểu đường

Nguyên liệu: Hoài sơn 15g, thiên hoa phấn 12g, bạch hộc 12g 
Các nguyên liệu trên sắc với 1,2 lít nước. Sắc đến khi cạn nước còn 400ml thì dừng sắc, chắt lấy nước chia ra làm 3 lần uống trong ngày.

》    Một số món ăn bồi bổ cơ thể từ củ mài

Củ mài dù còn tươi hay còn khô đều là những thực phẩm rất giàu dinh dưỡng và ngon miệng. Dân gian thường nấu canh củ mài với xương, luộc củ mài hay nấu cháo với thịt đều cho ra những món ăn thơm ngon, bổ dưỡng.
Các món ăn từ củ mài đều đặc biệt tốt cho người gầy yếu, mới ốm dậy và đang suy nhược cơ thể.

Những lưu ý khi sử dụng hoài sơn

》 Những người có chứng thực tà thấp nhiệt thì không nên dùng hoài sơn.

》 Trước khi sử dụng hoài sơn, cần lưu ý lựa chọn đúng loại hoài sơn:

⦿    Hoài sơn màu trắng ngà, cứng và khó bẻ gãy
⦿    Hoài sơn khi thái mỏng, phơi khô không có lõi ở giữa và không có xơ
⦿    Vị hoài sơn: Thơm ngậy, dễ ăn
⦿    Nên lựa chọn nguồn cung cấp ngoài sơn an toàn, có nguồn gốc xuất sứ rõ ràng.
 

Trên đây là những thông tin hữu ích về thảo dược hoài sơn mà Khỏe 247 mang đến cho các bạn. Ngoài ra độc giả có thể trở lại trang chủ https://khoe247.vn để đọc thêm nhiều thông tin và kiến thức bổ ích bệnh học và y tế uy tin từ những chuyên gia của chúng tôi nữa nhé.