【Thảo Dược】Hương phụ: tác dụng, liều dùng và cơ chế hoạt động

Từ xưa ông bà có câu: Nam bất thiểu Trần Bì, Nữ bất ly Hương phụ.
 

Có nghĩa là chữa bệnh cho nam giới không thể thiếu Trần Bì, và chữa bệnh cho Nữ giới không thể thiếu Hương phụ. Đó là lý do Hương Phụ không thể thiếu trong các bài thuốc về bệnh phụ khoa.
 

》 Ngoài công dụng chữa bệnh, Hương phụ còn là chất dẫn để thuốc đi đến đúng cơ quan đích. Dưới đây là các tác dụng của Hương phụ với sức khỏe phụ khoa mà chị em nào cũng cần phải biết.
 

Hương phụ

Tổng quan về thực vật học

 

Tên họ khoa học

 

》 Hương phụ có tên gọi khác là Cỏ cú, củ gấu, có Tên khoa học là Cyperus rotundus L. Thuộc họ Cói (Cyperaccae).

 

》 Hương phụ là một loại cỏ sống lâu năm, chiều dài 20-60cm, thân rễ phát triển thành củ, củ to hay nhỏ phụ thuộc vào đất xốp hay rắn. Lá nhỏ hẹp, ở giữa có gân nổi lên, phần dưới ôm lấy thân. Bộ phận được sử dụng để làm thuốc là củ.

 

Cách chế biến
 

》 Sau khi đào toàn cây, phơi khô, sau đó đốt cho lá và rễ con cháy hết, lấy phần củ rửa sạch, sấy hoặc phơi khô.

 

》 Về cách chế biến theo các lương Y thì thường là biện pháp hương phụ tứ chế: chia thành 4 phần, một phần ngâm giấm, 1 phần ngâm rượu, 1 phần ngâm nước tiểu trẻ em, 1 phần ngâm nước mươi 15%. Thời gian ngâm them mùa, mùa hè  1 ngày 1 đem, mùa thu 3 ngày 3 đêm, mùa đông 7 ngày 7 đêm. Sau đó đem 4 phần trộn với nhau. Mục đích của việc chế biến là làm tăng tác dụng dẫn thuốc của Hương Phụ.
 

Thành phần có trong hương phụ

Thành phần hóa học
 

》 Hoạt chất trong hương phụ chưa được nghiên cứu rõ, nhưng trong hương phụ có 0,3-2,8% tinh dầu màu vàng, đặc biệt có mùi thơm nhẹ của Hương phụ.

 

Về tác dụng dược lý của Hương phụ
 

》 Cao lỏng Hương Phụ có tác dụng làm dịu sự căng thẳng của tử cung, tác dụng giống của Đương qui. Tuy nhiên tác dụng của Đương Qui cao hơn.

 

Công dụng và liều dùng trong đông y.
 

》 Hương phụ là vị thuốc có vị cay, hơi đắng, ngọt, tính ôn, quy kinh can và tam tiêu. Có tác dụng hành khí, giải uất, điều kinh, chỉ thống (giảm đau), chữa khí uất, ngực bụng trướng đau.

 

Hương phụ được dùng trong các trường hợp:
 

⦿ Kinh nguyệt không đều, thấy kinh đau bụng, viêm tử cung mãn tính, các bệnh lý trước và sau sinh đẻ.

⦿ Đau dạ dày do căng thẳng.

⦿ Giúp tiêu hóa tốt, đau bụng đi ngoài, nôn mửa, đau bụng, lỵ.

⦿ Liều dùng: ngày dùng 6-12g Hương phụ dưới dạng thuốc sắc, bột, viên hay rượu thuốc.

 

Một số bài thuốc chứa Hương phụ:
 

⦿ Cao Hương ngãi: hương phụ, ích mẫu, ngãi cứu, bạch đồng nữ, chữa kinh nguyệt không đều, thấy kinh đau bụng, khí hư bạch đới, khó sinh.

⦿ Chữa đau dạ dày: Hương phụ 8g, ô dược 10g, cam thảo 4g sắc uống.

⦿ Trướng bụng đầy hơi: hương phụ 8g, hải tảo 4g, nấu với rượu, lấy nước uống và ăn Hải tảo.

⦿ Kinh nguyệt không đều: hương phụ, ích mẫu, đường đỏ, ích mẫu. Hương phụ và ích mẫu nấu, lọc nước sau đó thêm đường vào uống, liên tục 3-5 ngày.

⦿ Đau bụng kinh: hương phụ và ích mẫu sắc uống.

⦿ Điều trị viêm tử cung mãn tính, thấy kinh đau bụng, kinh không đều: hương phụ, ích mẫu, ngải cứu, nhân trần, sắc uống.
 

​Lưu ý: hàm lượng của các loại dược liệu theo sự chỉ dẫn của Lương y.
 

Chống chỉ định về hương phụ

 

Chống chỉ định:

 

》 Âm hư huyết nhiệt, khí hư. Không có khí trệ không dùng.

 

》 Do vậy để chữa các bệnh phụ khoa như: thấy kinh đau bụng, kinh không đều, viêm tử cung mãn tính,…để hiệu quả tối ưu cần nên phối hợp với Hương Phụ để việc dẫn thuốc là tốt nhất.

Hi vọng những thông tin bổ ích ở trên đã cung cấp cho bạn những kiến thức về thảo dược Hương phụ và cách sử dụng làm sao để đạt hiệu quả nhất, phòng tránh những rủi ro không đáng có. Ngoài ra độc giả có thể trở lại trang chủ https://khoe247.vn để đọc thêm nhiều thông tin và kiến thức bổ ích về bệnh học và y tế uy tin từ những chuyên gia của chúng tôi nữa nhé. Chúc bạn sức khỏe.